Słowo „wypoczynek” odnosi się do okresu relaksu po wysiłku i sugeruje, że skoro wykonywało się jakąś wytężoną pracę, to należy po tym odpocząć, czyli najlepiej nic nie robić.
Samo zestawienie przeciwności: praca-wypoczynek, niesie za sobą znamienne skutki dla naszego postrzegania. Praca jest traktowana aktywnie, wypoczynek pasywnie. Idąc dalej, jeśli wypoczynek jest przyjemnością, to praca czymś nieprzyjemnym; wypoczynek naszą wolą, to praca przymusem. Takie wartościowanie ma wpływ na naszą podświadomość.
Oczywiście, dualizm ten nie odnosi się do pracoholików. Praca jest dla nich wszystkim, więc pojęcie wypoczynku istnieje tylko teoretycznie.
Z drugiej strony jest grupa osób, która traktuje pracę jako zło konieczne. Czasami nawet mają do tego obiektywne podstawy, widząc jak poprzez złe zarządzanie lub błędne wytyczenie celów przez przełożonych, ich praca staje się nieefektywna. Inni, z bardzo różnych powodów, nie utożsamiają się z pracą, którą muszą wykonywać. W części przypadków sami są sobie winni, jednak równie często jest to wynik konkretnych uwarunkowań na rynku pracy. Ponieważ już sama myśl o pracy ich męczy, naturalnym remedium jest chęć wypoczynku. Najlepiej nieustannego.
Jednak większość osób odnosi się do swojej pracy w sposób zrównoważony i pragmatyczny; jest ona w końcu ich główną życiową aktywnością i podstawowym źródłem utrzymania. Wypoczynek jest czasem „ładowania akumulatorów” i okazją do robienia rzeczy, które się naprawdę lubi.
O ile możemy sobie wymyślać niezliczoną ilość rodzajów pracy, to istnieją tylko 3 podstawowe rodzaje wypoczynku.
Wypoczynek bierny, czyli popularne nicnierobienie. Dla niektórych jest kwintesencją dobrego relaksu, dla innych tylko jego drobną częścią. Bogactwo atrakcyjnych ofert przyciąga tak bardzo, ze trudno się nieraz oderwać od oglądania kolejnego filmu, meczu czy ilustrowanego czasopisma.
Wypoczynek czynny często jest traktowany jako jedyna alternatywa dla biernego. Rozumiany jest jako wysiłek fizyczny, zwiedzanie, rozwijanie hobby czy nauka nowych umiejętności.
Okazuje się, że wysiłek fizyczny i czynności robione z pasją sprzyjają szybszej regeneracji układu nerwowego. Podczas uprawiania sportu, turystyce pieszej czy pracach ogrodowych w organizmie produkowane są endorfiny, które korzystnie wpływają na pracę mózgu, sposób myślenia, dają poczucie zadowolenia i chronią przed stresem.
Jednak wypoczynek czynny samo-poznawczy daje człowiekowi jeszcze więcej korzyści. Zawiera element aktywności i rozwijania swoich umiejętności, uzupełniony koncentracją na chęci autentycznego poznania samego siebie oraz zasad kierujących ludzkim rozwojem i zachowaniem.
Korzystne działanie endorfin zostaje wzmocnione zastosowaniem technik relaksacji, koncentracji, doskonaleniem oddychania i ćwiczeniami rozciągającymi. Uzyskuje się dzięki temu umiejętności szybkiej i głębokiej regeneracji oraz wsparcie wewnętrznych mechanizmów obronnych. Następuje zwiększenie wydolności organizmu, wzrasta odporność na choroby, utrwala się poczucie radości i poprawia jakość życia.
Każdy człowiek powinien mieć czas na wypoczynek, jednak dobrze, jeśli jest on spędzony pracowicie.
lek. med. Przemysław Koberda