Model Integralny AQAL
Model integralny jest przedstawiany w formie akronimu AQAL (all-quadrants, all-levels), czyli wszystkie ćwiartki, wszystkie poziomy), co jest skrótem od pięciu istotnych aspektów rzeczywistości: ćwiartek, poziomów, linii, stanów i typów. Tych pięć składowych określa podstawowe cechy przypisane do każdego obiektu i zdarzenia, z których składa się nasza rzeczywistość. Wykluczenie którejkolwiek z nich powoduje, że tworzony przez nas obraz świata staje się niepełny, fragmentaryczny, redukcjonistyczny.
Pięć elementów składających się na ujęcie integralne zapewnia prześledzenie roli głównych aspektów każdego fenomenu, a więc: wszystkich ćwiartek, wszystkich poziomów, wszystkich linii, wszystkich stanów i wszystkich typów (all-quadrants, all-levels, all-lines, all-states, all-types).
Określenie „wszystkie ćwiartki” ukazuje cztery perspektywy, które opisują rzeczywistość. Znaczy to, że każdy człowiek widzi świat z tych czterech perspektyw (choć rzadko zdaje sobie z tego sprawę):
| ODCZUCIA I WRAŻENIA Subiektywne doświadczenia jednostki Perspektywa „ja” subiektywność | BEHAWIOR Budowa i zachowanie jednostki Perspektywa „to” obiektywność |
| KULTURA Kultura grupy Perspektywa „my” Inter-subiektywność | SYSTEM Organizacja struktur grupy (Budowa funkcjonalna systemu) Perspektywa „te” Inter-obiektywność |
Żadnej z tych perspektyw-wymiarów nie da się zastąpić inną. Każda posiada istotne znaczenie i jest nieredukowalna. Każda z nich posiada własne osądy wartościujące (kryteria słuszności) oraz unikalną dla siebie metodologię poznawczą (badawczą).
Cztery ćwiartki powstały z najbardziej ogólnego podziału wszystkiego co istnieje, na bycie indywidualnością i zarazem częścią zbiorowości (podział poziomy) oraz posiadania wymiaru zewnętrznego (obiektywne fakty) i wewnętrznego (osobiste doznania-interpretacje) – podział pionowy. Każde pojedyncze zdarzenie składające się na rzeczywistość ma swoją reprezentację w każdej z tych ćwiartek. Wszystkie ćwiartki wywierają na siebie wzajemny wpływ przez co są ze sobą nierozerwalnie związane (osobiste odczucia mają wpływ na zachowanie, zachowania wpływają na odczucia, kultura grupy determinuje sposób myślenia i reagowania jednostek oraz tworzenie struktur organizacji społecznych itd.).
Następne cztery elementy modelu integralnego pojawiają się w każdej z ćwiartek: „wszystkie poziomy” odnoszą się do występującego we wszystkich ćwiartkach, zróżnicowanego i wzrastającego ewolucyjnie poziomu skomplikowania (np. wzrastające skomplikowanie budowy układu nerwowego u żywych organizmów w ćwiartce behawioralnej); „wszystkie linie” odnoszą się do wielu osobno rozwijających się układów funkcjonalnych, będących składowymi stopnia skomplikowania danego organizmu i jego zachowania (np. możliwości rozwojowe funkcji poznawczych, emocjonalności czy moralności); „wszystkie stany” odnoszą się do okresowo występujących zmienności (np. zmienność pogody w ćwiartce systemowej czy zmienność nastroju w ćwiartce subiektywnej); „wszystkie typy” określają różnorodność prezentowanych na danym poziomie rozwoju ewolucyjnego typów i stylów (np. horyzontalna typologia ludzkich osobowości w ćwiartkach indywidualnych czy rodzaje festiwali w ćwiartce kulturowej)
Używanie tych pięciu elementów do opisu rzeczywistości, składających się na podejście integralne AQAL, stanowi wartościowe narzędzie do lepszego zrozumienia świata oraz pracy nad sobą w kontekście rozwoju osobistego i budowania coraz głębszych relacji z otoczeniem.
lek. med. Przemysław Koberda